Jarmark Opatowski

Targi i jarmarki są głęboko zakorzenione w naszej kulturze. Ich główny potencjał zawiera się w ich dostępności i zwykle starych tradycjach. Od zawsze stanowiły nie tylko okazję do handlu, dawały także sposobność do spotkań znajomych, nawiązania nowych kontaktów, bycia świadkiem ciekawych wydarzeń.

W okresie od średniowiecza do XVII w. Opatów był ważnym ośrodkiem handlowym o europejskim znaczeniu. Słynne opatowskie jarmarki ściągały kupców od Szkocji po Armenię i Persję. Miasto było miejscem handlu, ale też spotkań i wymiany kulturowej między wschodem i zachodem, północą i południem. Ta „wielokulturowość” znajdowała odbicie również w strukturze etnicznej Opatowa. W XVI w. mieszkali tu bowiem Włosi, Szkoci, Niemcy, Rusini, Grecy, Żydzi, Ormianie.    

Co najmniej od czasu lokacji Wielkiego Opatowa funkcjonował w mieście jarmark św. Marcina, patrona kolegiaty. Następne nadania królewskie pozwoliły miastu organizować jarmark na św. Prokopa, św. Agnieszkę i od 1521 r. czterodniowy jarmark odbywał się w Oktawie Bożego Ciała. W okresie międzywojennym targ odbywał się na rynku. W dzień jarmarku zjeżdżali się gospodarze z odległych nawet wiosek, przywożąc na targ produkty rolne i wyroby lokalnego rzemiosła. Handel odbywał się już od wczesnych godzin rannych. Na rynku panował gwar handlujących. Targ trwał do wczesnych godzin popołudniowych. Zgodnie z twierdzeniem panta rhei – wszystko płynie, czas odmienił gusty i sposoby życia. Nic więc dziwnego, że i jarmarki opatowskie zmieniły swoje oblicze, chociaż cel ich jest do dziś ten sam. Są cząstką historii dotyczącej życia opatowskiego grodu.

Tradycja sławnych jarmarków opatowskich była po II wojnie światowej, od lat 70-tych, kontynuowana jedynie w formie corocznej, lokalnej imprezy folklorystycznej. W roku 2000 postanowiono powrócić do dawnych zwyczajów i obok imprez kulturalnych przygotowano pierwsze targi produktów lokalnych i ekologicznych z Bursztynowego Szlaku.

Jarmark jest wydarzeniem niezwykle różnorodnym i barwnym. Zwykle na przełomie maja i czerwca rynek miasta zamienia się w plac targowy. Wśród licznie rozstawionych straganów i sto­łów znaleźć można najrozmaitsze dobra od kiełbasy i domowego smalcu począwszy, a na porcelanie i szlachetnych tkaninach skoń­czywszy. Gwarno wtedy i tłoczno jak za czasów, kiedy do Opato­wa zjeżdżała szlachta z całej południowo-wschodniej Polski, by zaopatrzyć się we wszystko co dostojnym domom niezbędne. Współczesny Jarmark to również czas, kiedy spotykają się światy artystów, twórców ludowych i rzemieślników dając okazję do do­brej zabawy i obcowania ze sztuką.

Źródło:

1. Katalog Wystawców. Jarmark Opatowski. Targi produktów lokalnych i ekologicznych z Bursztynowego Szlaku, red. pol. wersji tekstu Dominika Zaręba, Barbara Kazior, Jarosław Czub, Opatów: Opatów, Urząd Miasta i Gminy, 2001.

2. Powiat Opatowski, Opatów: Wydawca Grupa Goodeye, 2010.

3. Spis rzeczy ważnych. Katalog zasobów lokalnych regionu Gór Świętokrzyskich, Sandomierz: Ośrodek Promowania Przedsiębiorczości, 2012.