2021

PATRONI ROKU 2021

Dnia 27 listopada 2020 r. podczas 21 posiedzenia Sejmu posłowie ustanowili patronów roku 2021. Izba uhonorowała: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w 100. rocznicę urodzin poety, Stanisława Lema w 100. rocznicę urodzin pisarza, Cypriana Kamila Norwida w 200. rocznicę urodzin poety-prozaika, Tadeusza Różewicza w 100. rocznicę urodzin poety-dramaturga oraz Kardynała Stefana Wyszyńskiego w 40. rocznicę śmierci i 100. rocznicę urodzin duchownego.

Sejm przyjął uchwałę ustanawiającą 2021 Rokiem Konstytucji 3 Maja.

Każda z postaci zasługuje na indywidualne przypomnienie i ukazanie życiowego dorobku i zasług tych wybitnych Polaków.

100 ROCZNICA URODZIN TADEUSZA RÓŻEWICZA

Dnia 9 października minęło 100 lat od urodzin Tadeusza Różewicza jednego z najwybitniejszych poetów XX wieku, inicjatora teatru absurdu, który decyzją Sejmu RP jest Patronem Roku 2021.

Poeta, dramatopisarz, scenarzysta filmowy, prozaik, satyryk, tłumacz poezji węgierskiej.

Tadeusz Różewicz urodził się 9 października 1921 roku w Radomsku, zmarł 24 kwietnia 2014 roku we Wrocławiu.

Gdy wybuchła wojna, jako 18-latek wstąpił do Armii Krajowej. Walczył w jej szeregach pod pseudonimem "Satyr". Po wojnie zdał maturę i zaczął studia na Wydziale Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1947 r. ukazał się tom "Niepokój", uważany za poetycki debiut Różewicza.

Był jednym z pierwszych poetów, którzy zareagowali na okrucieństwa wojny nie tylko treścią poezji, ale zmianą jej formy, odrzuceniem romantycznego sztafażu, surowym obrazowaniem. Po doświadczeniach wojny, według Różewicza, niemożliwe było uprawianie poezji takiej jak dawniej. Różewicz pisał bez patosu, jego poezja stała się rzeczowa i konkretna, nazywano ją "poezją ściśniętego gardła".

Dla Różewicza literatura nie była grą ani zabawą, tylko jedną z najważniejszych, śmiertelnie poważnych spraw w życiu. Nie miał zaufania do wierszy zamkniętych, idealnych.

Już w drugiej połowie lat 70. łączny nakład wydanych w kraju książek Różewicza przekroczył milion egzemplarzy. Za granicą ukazało się do dzisiaj, w przekładach na wszystkie ważniejsze języki świata, około 60 wyborów jego liryki. Wymieniano go jako kandydata do literackiego Nobla.

Jako dramatopisarz debiutował utworem „Kartoteka”. Dość szybko weszła do kanonu, choć początkowo odnosiła sukcesy raczej w teatrach studenckich i studyjnych. Pierwodruk i pierwsze wystawienie miały miejsce w tym samym, 1960 r. W toku swego literackiego „bytowania” sztuka ta doczekała się kilkunastu przekładów. Na powodzenie wpłynęła jej programowa antyteatralność. W ciągu kolejnych lat Różewicz – zgodnie z ideą „dramatu otwartego” – dodawał do „Kartoteki” kolejne sceny, niczym fiszki w kartotece. Nową wersję dramatu (z początku lat 90.) autor nazwał „Kartoteka rozrzucona”.

Źródło:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_R%C3%B3%C5%BCewicz

https://culture.pl/pl/tworca/tadeusz-rozewicz

Rok 2021 rokiem Konstytucji 3 Maja

230 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja

Konstytucja 3 Maja uchwalona została 3 maja 1791 r. na Sejmie Czteroletnim. Uważana jest za pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną konstytucję. Postępowa Ustawa Rządowa stworzyła podstawy nowoczesnej monarchii konstytucyjnej z parlamentem i sprawnym rządem.

Tekst konstytucji otwierały znamienne słowa: „Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia Konstytucji Narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy Rządu naszego wady […], wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie […], niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną Narodu, którego los w nasze ręce jest powierzonym […], niniejszą Konstytucję uchwalamy.”

Konstytucja 3 maja znosiła wolną elekcję, Polska stawała się monarchią dziedziczną. Władzę ustawodawczą miał sprawować Sejm o dwuletniej kadencji, władza wykonawcza należała do Straży Praw, której podlegały wszystkie urzędy. Konstytucja znosiła liberum veto, wprowadzając głosowanie większością, otwierała drogę kariery państwowej przed mieszczanami, zwracała uwagę na sytuację chłopów, a także przywileje Żydów. Wprowadzała odpowiedzialność urzędników za naruszenie prawa.

Chociaż Konstytucję 3 maja kształtowała ustrój Rzeczypospolitej jedynie przez kilkanaście miesięcy, była wielkim osiągnięciem narodu polskiego dążącego do zachowania niezależności państwowej i możliwości rozwoju gospodarczego i politycznego kraju.

Przez cały okres zaborów stanowiła symbol dążenia Polaków do odrodzenia narodowego, o czym świadczą słowa jednego z działaczy emigracji po powstaniu listopadowym Janusza Woronicza: „Ustawa 3 maja nie zdołała odwrócić już zaborów, uratować niepodległości narodu, uratowała go wszakże pod względem wewnętrznej naprawy, uratowała od wiecznej zakały. Z zapałem powitał ją cały naród i po dziś dzień jest ona jedynym węzłem rozszarpanej Polski.”

W 1919 r., pierwszy sejm w wyzwolonej Polsce ustanowił dzień 3 maja świętem państwowym w całej Rzeczypospolitej i był uroczyście obchodzony aż do 1939 r.

II wojna światowa zmieniła oblicze świata, po niej nastały czasy sowieckiego totalitaryzmu i ponownie nie mogliśmy czcić narodowej rocznicy. Właściwy wymiar święta przywrócono dopiero w roku 1990, po upadku komunistycznej władzy. Obecnie obchodzone jest ono w wyjątkowo uroczystej atmosferze.

Wszystkich, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę na temat tych ważnych wydarzeń historycznych zapraszamy do skorzystania z księgozbioru Opatowskiej Biblioteki.

Wejdź w link: https://www.youtube.com/watch?v=WvNjBB2-PLY

W I R T U A L N E W Y S T A W Y

o STANISŁAWIE CZERNIKU

122. rocznica urodzin i 52. rocznica śmierci Patrona Powiatowej i Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Opatowie Stanisława Czernika, to okazja do przypomnienia postaci tego wybitnego syna ziemi opatowskiej.

Zapraszamy wszystkich chętnych mieszkańców opatowszczyzny na wystawę online, składająca się z dwóch części pt. „Stanisław Czernik – wirtualny spacer po wystawie”.

Jednocześnie zachęcamy do wypożyczania książek dotyczących życia pisarza, jak i jego własnych utworów, które znajdują się w zbiorach opatowskiej książnicy.

Wszyscy, którzy odwiedzają bibliotekę mogą również zapoznać się z literaturą o Stanisławie Czerniku wyeksponowaną w witrynie placówki.

Wejdź w link: https://www.artsteps.com/view/5fae3775abf90b2c01e0033f?currentUser

Wejdź w link: https://www.artsteps.com/view/5fb37ac1ea69b47e77db5020

Zapraszamy Państwa do obejrzenia i wysłuchania prelekcji

"Opatów w Powstaniu Styczniowym"

z okazji 158. rocznicy Powstania Styczniowego

oraz

157. rocznicy Bitwy Opatowskiej

Wejdź w link: https://www.youtube.com/watch?v=1hy8v2daVrg

1 Maja - Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy

Dzień 1 Maja, popularnie zwany Świętem Pracy to międzynarodowe święto klasy robotniczej obchodzone corocznie 1 maja od 1890 r. Święto wprowadziła w 1889 r. II Międzynarodówka, aby upamiętnić wydarzenia, które rozegrały się w maju 1886 r. w Chicago, podczas strajku robotników i docenić oddanie dla sprawy licznych ofiar jakie poniósł wówczas ruch robotniczy.

W Polsce pierwsze obchody pierwszomajowe miały miejsce w 1890 r. Od 1950 r. jest świętem państwowym – dniem wolnym od pracy.

Źródła:

A. Dybkowska, J. Żaryn, M. Żaryn, Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności / pod red. Anny Sucheni-Grabowskiej i Eugeniusa Cezarego króla, Wyd. 6, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.

Wielka księga patrioty / [autorzy haseł słownika, ciekawostki, biografie patriotów, redakcja merytoryczna Ireneusz Korpyś, Józefina Kępa], Częstochowa: Wydawnictwo Świętego Filipa Apostoła, 2018, s. 438.Album Jana Matejki / red. Piotr Skoczek, Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, [2009], Seria wydawnicza: Skarby kultury i literatury polskiej, s. 183.

Polskie pieśni historyczne / wybr. Janusz Jasiński i Tadeusz Matulewicz, Olsztyn, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1988, s. 34.

Konstytucja Polski / red. Aleksandra Zduńska, Warszawa, MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2012.

A. Nożyńska-Demaniuk, Polskie symbole narodowe / Poznań, Wydawnictwo IBIS, 2014.

https://dzieje.pl/aktualnosci/konstytucja-3-maja-najwazniejsza-z-konstytucji

https://www.gov.pl/web/mswia/dzien-flagi-rzeczypospolitej-polskiej-skorzystaj-z-miniprzewodnika-bialo-czerwona

https://pl.wikipedia.org/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Dzie%C5%84_Solidarno%C5%9Bci_Ludzi_Pracy#/media/Plik:1_maja_1936_PPS.jpg

https://pl.wikipedia.org/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Dzie%C5%84_Solidarno%C5%9Bci_Ludzi_Pracy#/media/Plik:Pochodszczecin.JPG

120 rocznica urodzin Rotmistrza Witolda Pileckiego

Witold Pilecki to niezwykła postać. Bohater niezłomny, uznany za jednego z najodważniejszych ludzi ruchu oporu podczas II wojny światowej.

Witold Pilecki ur. się 13 maja 1901 r. w Ołońcu w północno-zachodniej Rosji. W 1910 r. rodzina Pileckich osiedliła się w Wilnie. Tam Witold wzrastał i uczył się. Już jako dwunastolatek włączył się w działalność harcerską, w którą zaangażowany był od 1914 do 1923 r. dzięki dużej aktywności w propagowaniu ideałów ruchu harcerskiego znalazł się w gronie skautowej młodzieży odbywającej w konspiracji szkolenie wojskowe, które wkrótce okazały się bardzo przydatne.

Pod koniec I wojny światowej wstąpił do oddziałów samoobrony, które na przełomie 1918 i 1919 r. przejęły władzę w mieście, a następnie broniły go przed bolszewikami. Walczył w oddziale ułanów dowodzonym przez legendarnego „Łupaszkę”, czyli rtm. Jerzego Dąmbrowskiego. W 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej bronił Warszawy.

W 1921 r. Witold Pilecki został zdemobilizowany. Po latach zaangażowania w służbie żołnierskiej podjął studia na dwóch kierunkach: rolniczym w Poznaniu i sztuk pięknych w Wilnie. W połowie lat dwudziestych podjął się zadania poprowadzenia rodzinnego majątku w Sukurczach koło Lidy, który chylił się ku upadkowi. W 1931 r. zawarł związek małżeński z Marianną Ostrowską. W ich rodzinie w 1932 r. przyszedł na świat syn Andrzej, rok później córka Zofia. Pileccy udzielali się społecznie, a jego małżonka ponadto pracowała w szkole, wychowując i kształcąc okoliczną dziatwę. Byli ogólnie znani i poważni w swoim środowisku.

W sierpniu 1939 r. Pilecki otrzymał powołanie do wojska. Na początku września już jako podporucznik rezerwy walczył z Niemcami pod Piotrkowem Trybunalskim. 22 września bijąca się na południu kraju dywizja Pileckiego została rozbita. Witold Pilecki przedostał się do Warszawy, by podjąć działalność konspiracyjną. W okupowanej stolicy współtworzył Tajną Armię Polską (TAP).

Mimo nieludzkich warunków, chorób, Pilecki ps. Serafiński zbierał i przekazywał materiały wywiadowcze przez wypuszczanych na wolność więźniów. To on przygotował pierwszą tajną notę na temat ludobójstwa w Auschwitz.

Dnia 21 września 1940 r. Pilecki pod przybranym nazwiskiem Tomasz Serafiński stał się więźniem niemieckiego obozu zagłady KL Auschwitz. Zorganizował tam sprawnie działające konspiracyjne struktury Związku Organizacji Wojskowej. Planował nawet zbrojne oswobodzenie tego niemieckiego obozu zagłady. Pisał też raporty, o masowej eksterminacji dokonywanej w Auschwitz, które udało się dostarczyć dowództwu AK i na Zachód. W KL Auschwitz przebywał do 27 kwietnia 1943 r., kiedy podjął udana próbę ucieczki.

Witold Pilecki kontynuował walkę o niepodległą Polskę. Wziął udział w Powstaniu Warszawskim, był więźniem oflagu i po uwolnieniu z niego dotarł do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Nadal angażował się w działalność konspiracyjną. Został za to aresztowany przez funkcjonariuszy UB. Był poddany licznym torturom, przy których, jak sam wyznał, „Oświęcim to była igraszka”.

Dnia 8 maja 1947 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, torturowany i oskarżony o działalność wywiadowczą na rzecz rządu RP na emigracji. 3 marca 1948 r. przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie rozpoczął się proces tzw. grupy Witolda.

W dniu 15 marca 1948 r. Pilecki został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 25 maja w więzieniu mokotowskim na rakowieckiej poprzez strzał w tył głowy. Ciała rotmistrza do dzisiaj nie odnaleziono.

Do roku 1989 wszelkie informacje o dokonaniach i losie rtm. Pileckiego podlegały w PRL cenzurze.

W 2006 roku Witold Pilecki został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego, a w 2013 r. awansowany do stopnia pułkownika.

Witold Pilecki pozostawił po sobie przykład człowieka żyjącego głęboką wiarą i miłością do Boga, rodziny i Ojczyzny.

Córka Zofia podsumowując w jednym z wywiadów historię życia swojego ojca wypowiedziała znamienne zdanie:

- „Cały czas twierdzę i mam to przekonanie, że mój Ojciec był posłany przez Boga. Nie ma drugiego człowieka, który dokonałby takich rzeczy w ciągu tak krótkiego życia. To byłoby niemożliwe bez Bożej pomocy. On miał zadanie, które wykonał w stu procentach. A ostatni meldunek złożył właśnie temu, który go posłał. Ja tak to właśnie rozumiem.”

Źródło:

Wyklęci: ogólnopolski kwartalnik poświęcony żołnierzom wyklętym / [red. nacz. Kajetan Rajski], Kraków: Wydawnictwo Miles, nr 3 (7), lipiec-wrzesień 2017.

https://dzieje.pl/postacie/witold-pilecki-1901-1948

77 rocznica Powstania Warszawskiego

1 Sierpnia 2021 roku mija 77 rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego.

Powiatowa i Miejsko – Gminna Biblioteka Publiczna w Opatowie przygotowała okolicznościową wystawkę poświęconą temu ważnemu wydarzeniu.

Zapraszamy do sięgnięcia po literaturę z tego okresu – należy podkreślać wagę patriotyzmu i przypominać młodym pokoleniom o czasach walki o wolność Naszej Ojczyzny.

W Bibliotece czekają na wszystkich zainteresowanych tematem m.in. „ Chłopak z Warszawy”, „Kamienie na szaniec", „Harcerki 1939 – 1954. Relacje – Pamiętniki”, „Powstańcy 44. Bohaterowie i świadkowie”, „Dziewczyny z powstania”. Poezja K.K Baczyńskiego, T. Gajcego i wiele innych ciekawych wydawnictw.

Źródła:

Wielki atlas. Historia Polski, red. W. Sienkiewicz, 2019 r.

Pamięć nieustająca, R. Karaś, W. Markert, A. Rowiński, 2012 r.

Warszawa walczy 1939-1945. Leksykon, red. K. Komorowski, 2014 r.

Harcerki 1939-1945, 1983 r.

Źródło: https://opatow.naszemiasto.pl/opatow-podczas-ii-wojny-swiatowej-zobacz-jak-zyli-ludzie/ar/c1-7700177

Wejdź na: https://www.youtube.com/watch?v=nxMiWvCCbUE

Źródła:

https://www.centrumjp2.pl/biografia-jana-pawla-ii/

https://dzieje.pl/aktualnosci/40-lat-temu-kard-karol-wojtyla-zostal-wybrany-na-papieza

https://www.youtube.com/watch?v=nxMiWvCCbUE

191 rocznica Powstania Listopadowego

W nocy z 29 na 30 listopada 1830 r. rozpoczęło się Powstanie Listopadowe – wielki zryw niepodległościowy Polaków przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Walka z największą potęgą militarną ówczesnej Europy trwała 10 miesięcy. Powstanie zakończyło się klęską. Jego konsekwencją była Wielka Emigracja i ograniczenie autonomii Królestwa Polskiego. Ziemia opatowska poszczycić się może bogatą tradycją patriotyczną. U schyłku powstania w Opatowie i okolicach doszło do znaczących działań militarnych. Tak wspominają wydarzenie tamtych dni jej uczestnicy - Henryk Bogdański i Michał Budzyński.

„Nie ścigani już przez Moskali [...] przyszliśmy dnia 6 sierpnia wieczorem do miasta Opatowa... Dość, że było nas już około 1800 ludzi [...] Wychód nasz z Opatowa, na dzień 7sierpnia po południu naznaczony, nagle wstrzymała wiadomość, że znaczna siła moskiewska zbliża się do miasta. W samo południe powstał wielki popłoch miedzy mieszkańcami. Wojsko wyprowadzono za miasto, dla spotkania się z nieprzyjacielem, lecz niebawem pokazało się, że były to tylko pikiety kozackie. Rozłożono obóz za miastem i przeznaczono dla każdego oddziału odrębne miejsce [...]."

„Jazda wołyńska przeniosła obóz swój za miasto, a o świcie przeszła w porządku wojennym przez miasto i kazano jej zatrzymać się w długim wąwozie, który wiódł w pole. Przysłany był jenerał Samuel Różycki od rządu narodowego na dowódcę sił polskich w Sandomierskiem i Krakowskiem z rozkazem: oddziały wszystkie zebrać i stawić czoło Rydygierowi [...]."

Wszystkich zainteresowanych tematem Powstania Listopadowego zapraszamy do opatowskiej biblioteki. Obszerne źródła historyczne, m.in. Pana Marka Lisa – badacza lokalnej historii - czekają na Państwa. ZAPRASZAMY

Źródło: Lis M., Nasze drogi do niepodległej. Z dziejów Opatowa w latach niewoli i na progu niepodległości: w 100 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, Opatów, PHU SzostakDruk na zlecenie Gminy Opatów, 2018, s. 10-11.